Hoa đào hoa mai đã trở thành biểu tượng của ngày Tết Nguyên Đán. Thế nhưng không phải ai cũng biết ý nghĩa của hoa mai và hoa đào trong những ngày Tết...
Hoa đào và hoa mai đã trở thành biểu tượng của ngày Tết Nguyên Đán. Vậy nên, từ trong Nam ra ngoài Bắc, từ trong nhà cho đến khắp phố phường người ta đều bắt gặp sắc hồng, sắc vàng của những cành đào cành mai đang báo hiệu một năm mới sắp tới. Thế nhưng không phải ai cũng biết ý nghĩa của hoa mai và hoa đào trong những ngày Tết.
Bạn đang xem: Hoa đào và hoa mai
Xin mời quý độc giả hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa sâu xa của hoa đào và hoa mai trong dịp Tết qua bài viết dưới đây qua lời chia sẻ của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh!
Sự tích hoa đào hoa mai trong ngày Tết
#1 Sự tích hoa đào
Tích xưa kể lại rằng, ở vùng núi Sóc Sơn có một cây đào cổ thụ, cành lá xum xuê, hoa nở rất đẹp. Cây đào chính là nơi trú ngụ của hai vị thần tên Trà và Uất Lũy. Các Ngài là thiện Thần và thường che chở, bảo hộ cho dân chúng khỏi sự quấy phá của ma quỷ. Vậy nên dân chúng rất quý mến các Ngài cũng như quý cây đào.
Thế nhưng, cứ đến ngày cuối năm, hai vị thần Trà và Uất Lũy phải lên thiên đình chầu Ngọc Hoàng. Chính vì thế, lũ ma quỷ được dịp hoành hành, đến trêu chọc nhân dân. Để ma quỷ khỏi quấy phá, dân chúng đã nghĩ ra một cách là đi hái những cành đào ở núi Sóc Sơn về cắm trong nhà từ cuối năm cho đến hết Tết. Bởi họ nghĩ rằng, ma quỷ sợ hai vị thần và hai vị thần lại ngụ ở cây đào nên có thể chúng sợ cả cây đào, cành đào. Có lẽ xuất phát từ tích truyện này mà cây đào xuất hiện trong mỗi dịp Tết đến xuân về với ý nghĩa xua đuổi ma quỷ.
Sự tích hoa đào gắn liền với hai vị Thần tên Trà và Uất Lũy (ảnh minh họa)
Nhập Nội dung...
#2 Sự tích hoa mai
Sự tích hoa mai bắt nguồn từ một cô gái tên Mai. Cô và cha mình đều là những võ sĩ rất giỏi, trừ được tà và diệt được yêu tinh. Chuyện kể rằng, năm ấy có một con yêu tinh đến quấy phá, hai cha con cô đã dũng cảm lên đường diệt yêu tinh. Tuy tiêu diệt được yêu tinh, nhưng không may sau đó, cô gái lại bị một con thần rắn quấn chết. Cảm thương trước tấm lòng hiệp nghĩa của Mai, người dân mang xác cô về chôn cạnh ngôi miếu.
Thời gian sau, từ ngôi mộ mọc lên một cây ra hoa vàng rất đẹp. Người dân lấy tên của cô đặt cho cây và gọi là cây mai. Từ đó trở đi, vì hoa mai rất đẹp lại nở vào mùa xuân cho nên người ta thường lấy về để chơi Tết, chơi xuân cũng như để cầu cho sự may mắn, xua đuổi ma tà không tốt.
Theo quan niệm dân gian, hoa mai được xem là biểu tượng để cầu may mắn, xua đuổi ma tà (ảnh minh họa)
Biểu tượng hoa đào hoa mai qua các bài thơ trong Phật giáo
Hoa đào, hoa mai là những loài hoa rất đẹp. Vẻ đẹp của đào mai thể hiện ở sức sống tiềm tàng của nó. Mặc dù khi thu qua, đông đến, đào mai trút hết lá, chỉ còn trơ trọi những cành khẳng khiu, sần sùi.
Nhưng khi mùa xuân vừa chớm đến, những cành khẳng khiu ấy lại căng đầy nhựa sống, nụ hoa vươn mình hé nở, mầm lá đâm chồi nảy lộc. Đây là một hình ảnh rất sinh động, thể hiện sức sống mãnh liệt của cây hoa đào, hoa mai. Có lẽ cũng vì thế mà hình ảnh hoa đào, hoa mai được các Thiền sư đưa vào những áng văn vần thơ và truyền lại cho thế hệ sau.
#1 “Xuân đến trăm hoa nở”
Trong bài thơ “Cáo tật thị chúng” của Thiền Sư Mãn Giác có viết:
“Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sự trục nhãn tiền quá,
Lão tòng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận,
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.”
Dịch nghĩa:
Xuân qua trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa nở
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu già đến rồi
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một nhành mai.
(Bản dịch của Ngô Tất Tố)
“Cáo tật thị chúng” là bài thơ nổi tiếng trong nhà thiền nói lên sự giác ngộ của người tu hành. Đó là phải trải qua mưa đông gió rét, trải qua đau khổ, trải qua những khó khăn chướng ngại, người tu hành mới có thể bật lên được trí tuệ giác ngộ. Giống như hoa mai vậy, nó phải trải qua đêm đông, gió lạnh như thế mới có thể mọc lên được. Và càng lạnh thì hoa mai càng đẹp, càng nở rộ.
Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh giảng giải về biểu tượng hoa đào hoa mai trong thơ ca (Ảnh minh họa)
#2 “Hoa mai đâu dễ ngửi mùi hương”
Thiền sư Hoàng Bá Hy Vận để lại một bài kệ khuyến khích chúng đệ tử rằng:
“Trần lao quýnh thoát sự phi thường
Hệ bả thằng đầu tố nhất trường
Bất thị nhất phiên hàn triệt cốt
Tranh đắc mai hoa phốc tỷ hương”
Dịch nghĩa:
“Vượt khỏi trần lao chuyện chẳng thường
Đầu dây nắm chặt giữ lập trường
Nếu chẳng một phen xương lạnh buốt
Hoa mai đâu dễ ngửi mùi hương.”
Bài thơ nói lên ý nghĩa biểu trưng sức sống mãnh liệt của hoa mai. Để có được những bông hoa vàng tinh khiết tỏa hương, cây mai đã phải trải qua biết bao sự khắc nghiệt của mùa đông mới có thể kết tụ được những cánh hoa tinh anh, có hương thơm thanh quý, riêng biệt dâng hiến cho mùa xuân.
Cũng vậy, người tu hành nếu không giữ vững lập trường, chí nguyện tu hành, không trải qua những cam go khổ nạn thì khó có ngày vượt khỏi cõi trần lao, đạt được giác ngộ giải thoát.
Chư Tăng chùa Ba Vàng giữ vững lập trường, chí nguyện tu hành để mong cầu đạt được giác ngộ giải thoát
Như vậy, có thể thấy, các Thiền sư ngày xưa đối với hoa mai, hoa đào rất có duyên. Đây là hai loài hoa biểu tượng cho sức sống mãnh liệt mà chúng ta phải nên học hỏi. Trải qua khoảng thời gian trụi hết lá cành, nhưng mà sức sống vẫn còn nguyên, đầy ắp ở bên trong để đến kỳ được trổ nụ, ra hoa và đem được sắc xuân làm đẹp cho đời.
Hình ảnh hoa đào hoa mai trong ngày Tết
Thi sĩ Lưu Trọng Lư từng nói: “Không có lời nào đẹp bằng tiếng nói của hoa, ở đâu có hoa thì ở đó có lòng thơm thảo”. Quả thật, nhìn những đóa hoa mai, hoa đào đang nở rộ, hẳn trong lòng chúng ta cũng thêm rạo rực đón chờ năm mới. Hoa không chỉ làm đẹp cho phố phường, làng bản mà hoa còn là nơi để gửi gắm những niềm ước mong may mắn, tốt lành; đặc biệt là giúp kết nối tình cảm con người với nhau.
Trong không khí ấm áp, tràn đầy sức sống của mùa xuân, chùa Ba Vàng xin gửi đến quý độc giả những hình ảnh hoa đào hoa mai trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc.
Cây hoa đào nở rộ báo hiệu một năm mới sắp tới
Cành đào trong ngày Tết Nguyên Đán
Những cây đào khoe sắc thắm chào xuân Nhâm Dần tại sân chính điện chùa Ba Vàng (ảnh năm 2022)
Chẳng phải ngẫu nhiên mà người ta nói rằng: Thấy hoa đào, hoa mai là thấy cả mùa xuân. Vẻ đẹp của hoa đào, hoa mai không chỉ mang đến sự ấm cúng, niềm an vui cho mỗi nhà mà còn mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Mong rằng, mỗi chúng ta đều có thể như những đóa hoa đào, hoa mai luôn mạnh mẽ, tràn đầy sức sống đem lại những giá trị ý nghĩa cho đời!
Khi nhắc đến hoa đào, hoa mai người ta sẽ nghĩ ngay đến mùa xuân, đến Tết cổ truyền của Việt Nam, đến những cành đào, chậu hoa mai được trưng trong nhà, trên bàn thờ gia tiên. Không biết từ bao giờ hoa đào và hoa mai trở thành loài hoa đặc trưng mang nhiều ý nghĩa mỗi dịp Tết đến xuân về. Tuy là những loài hoa không thể thiếu trong văn hoá cổ truyền Việt Nam nhưng hoa đào và hoa mai vẫn có những điểm khác nhau khá rõ nét. Trong bài viết dưới đây, gdtxdaknong.edu.vn sẽ giúp các bạn độc giả nắm được những điểm khác nhau giữa hoa đào và hoa mai. Tham khảo ngay nhé!
1. Nguồn gốc
Nguồn gốc xuất xứ chính là yếu tố khác biệt đầu tiên giữa hoa đào và hoa mai.
Nhiều tài liệu cho rằng, đào có nguồn gốc từ đất nước Ba Tư. Tuy nhiên, cũng có nhiều ghi chép cho rằng tổ tiên của đào từ Trung Quốc, tên khoa học là Prunus persica thuộc họ Rosaceae. Đào không chỉ là loại cây phổ biến tại châu Á mà còn gắn liền với tín ngưỡng lý giải tại sao đây là loại cây không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền.
Tương truyền, trên ngọn núi Sóc Sơn có một cây đào cổ thụ cành lá xum xuê che phủ một vùng đất rộng lớn. Ở đó có hai vị thần là Trà và Uất Lũy cư ngụ, dùng quyền năng của mình bảo hộ người dân khỏi sự quấy rối của ma quỷ, do đó chỉ cần nhìn cây đào thôi cũng đủ khiến tà ma phải khiếp sợ bỏ chạy. Vì thế, dân làng nơi đây quanh năm có một cuộc sống bình yên và sung túc.
Vào những ngày cuối năm, hai vị Thần phải về thiên đình trình báo Ngọc Hoàng, bọn yêu ma được dịp hoành hành can nhiễu tới cuộc sống người dân. Khi hai vị Thần quay lại, sau khi nghe dân làng kể lại sự tình, Thần bảo con người ngày Tết hãy chặt những cành đào rồi cắm trong nhà, nhìn thấy đào cũng như thấy Thần, tà ma sẽ khiếp sợ cũng phải tránh xa. Do vậy, cứ đến Tết, hầu như nhà ai cũng có cành hoặc cây đào, không chỉ để trang trí mà còn vì ý nghĩa sâu xa này.
Khác với hoa đào, hoa mai được xem là quốc hoa của Trung Quốc. Theo sách “Trân hương bảo ngự” của Phí Cung Ấn, đời Minh chép rằng: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai, Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi”. Nghĩa là Đắc Kỷ thích ngắm hoa mai trong giá lạnh. Trụ vương thường đội tuyết cùng ngắm. Cách đây đã hơn 3000 năm, cây mai đã có mặt trên đất nước Trung Quốc.
Người Trung Quốc vốn rất yêu thích hoa mai và xem Mai, Tùng, Cúc thuộc nhóm “Tuế tàn tam hữu”. Ý nói chịu được tuyết lạnh chẳng khác bật trượng phu khí tiết vững vàng, chịu được mọi nghịch cảnh và không bao giờ khuất phục bạo quyền.
Đã từ lâu hoa mai đã được mọi người chiêm ngưỡng, tượng trưng cho những gì đẹp đẽ thanh tao. Mỗi khi hoa mai nở rộ là mỗi lúc lòng người háo hức – nhộn nhịp, là dấu hiệu mùa xuân đang về.
2. Khu vực phân bố
Hoa đào được ưa chuộng tại miền Bắc và một số tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung bộ và Trung Bộ vào dịp Tết. Có thể nói, hoa đào được xem là linh hồn của ngày Tết tại nơi đây. Nhà nào cũng phải có một cành đào, hay một chậu cây hoa đào được lựa chọn kỹ lưỡng với dáng, thế đẹp nhất để trưng trong nhà vào dịp Tết.
Nếu hoa đào được ưa chuộng tại miền Bắc thì miền Nam trưng hoa mai vào dịp Tết. Do thời tiết ấm nóng hơn, nên hoa đào không phù hợp để sinh sôi, phát triển. Trong khi đó, hoa mai phát triển rất tốt dưới thời tiết ấm, mang một vẻ đẹp sang trọng, thanh khiết nên cũng được người dân ưa chuộng vào dịp Tết cổ truyền.
3. Ý nghĩa của hoa đào, hoa mai ngày Tết
Ý nghĩa của hoa đào, hoa mai cũng có những điểm khác nhau trong quan niệm của người Việt Nam.
Hoa đào được xem là, tinh hoa của Ngũ hành, có thể xua đuổi bách quỷ mang đến cho con người cuộc sống bình an, hạnh phúc. Bên cạnh đó, hoa đào còn tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở. Hoa đào chính là biểu trưng cho niềm tin và hy vọng của con người về một năm mới an khang thịnh vượng, làm ăn phát đạt, gia đình yên ấm.
Hoa đào còn là tượng trưng cho nguồn sinh khí mới, cho hình ảnh người con gái xứ Bắc: dịu dàng, e lệ, kiều diễm…
Hoa đào còn gợi người ta nhớ tới tình nghĩa thủy chung. Trong Tam quốc, ba vị: Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi trong vườn đào đã cùng kết nghĩa huynh đệ và nguyện: “Không sinh cùng ngày cùng tháng cùng năm nhưng nguyện chết cùng ngày cùng tháng.” Vườn đào là nơi đã chứng kiến cho tình bạn thắm thiết thật đáng khâm phục của ba con người.
Trong khi đó, màu vàng của hoa mai tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý. Người ta trưng hoa mai vào dịp Tết với mong muốn một năm mới phát tài, giàu sang. Theo quan niệm của nhiều người, nhà nào có hoa mai nở càng nhiều cánh thì nhà đó càng may mắn và sung túc trong năm mới.
Cây mai vốn có rễ cắm sâu vào lòng đất, không bị gió bão quật ngã. Mai cũng là loại cây chịu đựng được mọi loại thời tiết dù có khắc nghiệt đến đâu. Bởi vậy mà mai còn tượng trưng cho phẩm đức nhẫn nại và đức hy sinh cao cả, sự bền bỉ của người Việt Nam nói chung. Bên cạnh đó, mai còn là biểu tượng cho sự cao thượng, quyền quý.
Những đóa mai vàng nở vào ngày Tết cho thấy niềm vui, niềm hân hoan, hạnh phúc, tình yêu thương, tinh thần đoàn kết và gắn bó mọi người lại với nhau.
4. Màu sắc
Màu sắc đặc trưng của hoa đào và hoa mai chính là điểm để người ta nhận ra sự khác nhau của hai loài hoa này. Hoa đào truyền thống thường có màu phớt hồng, hoặc hồng đậm tuỳ thuộc vào từng loại đào. Chẳng hạn, đào đá thường có hoa màu hồng khá nhạt trong khi đào Nhật Tân cho cánh hoa có màu hồng đậm hơn rất nhiều.
Xem thêm: Các Loại Áo Khoác (Nhẹ, Nặng): +24 Loại Dành Cho Cả Nam Và Nữ
Nhắc tới hoa mai là người ta sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh mai vàng quen thuộc. Màu vàng đậm mang nét sang trọng cực kỳ nổi bật trên nền lá xanh ngọc ngà, bóng mượt. Bên cạnh mai vàng, hiện có rất nhiều loại mai được ưa chuộng như: mai trắng (nhất chi mai); mai đỏ;…
Trên đây là sự khác nhau cơ bản giữa hoa đào và hoa mai ngày Tết được gdtxdaknong.edu.vn tìm hiểu và tổng hợp lại được. Hy vọng qua bài viết này, các bạn độc giả sẽ có thêm kiến thức cũng như dắt túi một số kinh nghiệm phân biệt hai loại hoa này.