Bạn đang xem: Củ lạc hay quả lạc
Củ lạc là củ gì?
Củ lạc, hay còn gọi là đậu phộng, có lịch sử lâu đời trong việc được sử dụng làm thực phẩm và dược liệu. Có nhiều thuyết về sự ra đời của củ lạc, nhưng chưa có một lý thuyết nào được chứng minh chính xác.
Một số nguồn cho rằng củ lạc có nguồn gốc từ châu Phi hoặc Trung Đông, và đã được đưa vào Ấn Độ và Trung Quốc từ hàng nghìn năm trước. Các nhà thám hiểm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã đưa củ lạc vào châu Âu vào thế kỷ 16. Từ đó, củ lạc được truyền khắp thế giới.
Trong lịch sử Việt Nam, củ lạc cũng được sử dụng từ rất lâu đời, và được xem là một loại thực phẩm quan trọng. Có một câu chuyện dân gian cho rằng, vào thời Lý, vua Lý Thái Tổ đã sử dụng củ lạc để cứu dân khỏi nạn đói kém. Kể từ đó, củ lạc được xem là một loại thực phẩm quan trọng và có giá trị kinh tế cao.
Hiện nay, củ lạc được trồng và sản xuất ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở các nước Đông Nam Á, châu Phi và Mỹ. Củ lạc được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và là một nguồn dinh dưỡng quan trọng.
Củ lạc không phải là một loại củ mà thực tế là một loại hạt được trồng từ cây đậu phộng (Arachis hypogaea). Hạt củ lạc được sử dụng phổ biến trong ẩm thực, đặc biệt là trong các món ăn như bánh tráng cuộn, mứt củ lạc, gia vị, súp, nước sốt và bánh kẹo. Củ lạc cũng được sử dụng làm nguyên liệu chính trong sản xuất bơ lạc, một loại bơ thực vật rất phổ biến.
Phân biệt củ và quả
Củ lạc và quả lạc là hai loại thực phẩm phổ biến trong ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, chúng khác nhau về ngoại hình và các bộ phận mà chúng mọc ra. Dưới đây là cách phân biệt củ lạc và quả lạc:
Củ: Có thể phân biệt như sau, một là cũ có rễ, mọc dưới mặt đất (như khoai lang), đôi khi mọc ra từ thân (được mọi người gọi là thân củ – ví dụ như củ su hào, củ cải), hay củ kiểu khoai tây có thân phình to. Bề mặt của củ lạc mịn, màu nâu sáng.Quả: Chắc chắn quả chúng ta đã được thấy nhiều, và hiểu nhiều hơn rồi. Quả sẽ được hình thành khi hoa thụ phấn mà hình thành. Ví dụ điển hình ở đây, lạc là kết tinh của quá trình tạo quả, nên phải gọi là quả lạc( trái đậu phông mới đúng).Do thói quen người nông dân gọi bất kỳ một thứ gì mà có nguồn gốc mọc lên từ dưới đất đều là củ, nên lạc mới có cái tên là củ truyền từ đời này sang đời khác.Vì vậy, để phân biệt củ lạc và quả lạc (trái đậu phộng), bạn chỉ cần nhìn vào hình dạng và một trong 2 cách hình thành chúng tôi đã giải thích ở bên trên.
Nên gọi củ lạc hay quả lạc mới đúng
Cả hai thuật ngữ “củ lạc” và “quả lạc” đều đúng khi được sử dụng để chỉ loại hạt nhỏ, thường có vỏ bên ngoài và là một phần của ăn vặt.
Tuy nhiên, tùy vào vùng miền hoặc quốc gia khác nhau, người ta thường ưu tiên sử dụng thuật ngữ khác nhau. Ở Việt Nam, “đậu phộng” là thuật ngữ phổ biến hơn, trong khi ở một số nơi khác như Mỹ, “củ lạc” được sử dụng nhiều hơn.
Vì vậy, bạn có thể sử dụng cả hai thuật ngữ “củ lạc” và “quả lạc” tùy thuộc vào sở thích của bạn hoặc vùng miền mà bạn đang ở.
Một số tác dụng của củ lạc bạn nên biết:
Cung cấp dinh dưỡng: Củ lạc chứa nhiều protein, chất xơ, vitamin B, E và khoáng chất như sắt, magie và kẽm, giúp cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể.Giảm nguy cơ bệnh tim: Các chất chống oxy hóa có trong củ lạc giúp ngăn ngừa việc hình thành mảng bám và cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ bệnh tim.Hỗ trợ giảm cân: Củ lạc chứa chất xơ giúp giảm cảm giác đói và tăng cảm giác no, giúp giảm cân hiệu quả.Bảo vệ thị lực: Củ lạc chứa lượng lớn chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của các gốc tự do và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến thị lực.Giúp hỗ trợ tiêu hóa: Củ lạc chứa chất xơ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và hỗ trợ sức khỏe đường ruột.Tăng cường sức đề kháng: Củ lạc chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm.Trên đây là một số những thông tin hữu ích về củ lạc và hướng dẫn bạn cách phân biệt “củ lạc” với “quả lạc (trái đậu phộng)”. Những cách gọi tên như củ đậu phộng, trái đậu phộng cũng không khác nhiều so với việc bạn gọi củ lạc.
Gọi củ lạc hay quả lạc mới đúng? Lạc có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe? Đâu là những món ăn ngon được chế biến từ lạc? Còn rất nhiều các thông tin khác nữa mà nhiều người vẫn thường thắc mắc về lạc. Và bài viết sau của Tuổi trẻ và Sắc đẹp sẽ giúp các bạn giải đáp thông tin về loài thực vật này!
1. Giới thiệu về củ lạc
Người dân Nam Bộ hay gọi củ lạc là đậu phộng hoặc đậu phụng. Tuy nhiên, người dân Trung Quốc lại gọi lạc là quả trường sinh hay sống đời. Trong dinh dưỡng học, chúng còn có tên gọi là “thịt thực vật”.
1.1. Đặc điểm
Lạc có danh pháp khoa học là Arachis hypogaea, là một loài cây thực vật thuộc họ Đậu. Lạc là loài cây thân thảo có thể tăng từ 30 – 50cm hàng năm. Lá cây lạc mọc đối nhau, kép hình như lông chim với bốn lá chét, dài 1 – 7cm và rộng 1 – 3cm. Hoa dạng hoa đậu điển hình, hoa màu vàng có điểm gân đỏ, cuống dài 2 – 4cm.
Củ lạc sau khi thụ phấn sẽ khiến cuống hoa dài ra, chúng sẽ uốn cong đến khi củ chạm mặt đất và phát triển thành dạng củ trong đất. Củ lạc dài 3 – 7cm, mỗi củ chứa 1 – 4 hạt và thường có 2 hạt. Củ hình thuôn, không chia đôi, hơi có thắt eo ở giữa các hạt và có nhiều vân mạng. Hạt lạc có hình trứng, có rãnh dọc khi được tách làm đôi.
1.2. Nguồn gốc
Lạc là một loài cây có nguồn gốc từ Trung Mỹ và Nam Mỹ. Chúng được khai hoang lần đầu tiên bởi cư dân vùng sông Paraguay và Parama ở vùng Chaco của Bolivia và Paraguay. Hiện châu Á đang xếp đầu tiên về diện tích trồng cây lạc, trong đó Việt Nam có diện tích xếp thứ 5 trong tổng 25 quốc gia châu Á trồng lạc.
1.3. Phân bố
Cây lạc được phân bố chủ yếu ở các nước nhiệt đới và được trồng nhiều nước ở châu Á với sản lượng lớn nhất là Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia. Riêng Việt Nam, cây lạc tập trung nhiều nhất tại các vùng ở Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên, đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ.
1.4. Phân loại
Trên thị trường hiện có hai loại lạc chính là lạc trắng và lạc đỏ. Hai loại này có sự khác biệt khá lớn ở hình thức bên ngoài. Lạc trắng có lớp vỏ lụa mỏng hơn, màu hồng nhạt, hạt lạc to và đầy đặn hơn so với lạc đỏ. Trong khi đỏ, lạc đỏ lại có kích thước nhỏ hơn, lớp vỏ lụa dày và có màu đỏ đậm.
1.5. Mùa thu hoạch
Thông thường, người nông dân bắt đầu trồng lạc vào vụ Đông Xuân khoảng tháng 11 – 12 năm ngoái tới vụ Hè Thu khoảng tháng 4 – 5 năm sau là đã có thể thu hoạch. Đây là thời vụ được cho rằng đạt năng suất cao nhất nên thường được bà con nông dân đặc biệt chú trọng hơn so với các thời vụ khác.
2. Củ lạc hay quả lạc mới là chính xác nhất
Nhiều nghiên cứu khoa học đã định nghĩa “củ” là phần cấu trúc của thực vật bị biến đổi và phình to để lưu trữ các chất dinh dưỡng. Củ có thể là rễ như khoai lang hoặc củ đến từ thân cây như củ khoai tây, củ su hào.
Ngoài ra, “quả” được định nghĩa là do hoa thụ phấn rồi phát triển thành. Liên kết từ những định nghĩa trên, lạc là sản phẩm của quá trình tạo quả nên tên gọi chính xác nhất phải là quả lạc.
Hoa của cây lạc vốn mọc ở phần thân khá thấp nên sau khi thụ phấn, hoa sẽ phát triển thành một ống thân dài và phát triển xuống đất. Phần đầu của ống thân là quả lạc, chúng sẽ xuyên thẳng xuống đất rồi giấu mình phát triển.
Cũng vì thế, dân gian ta mới có thói quen gọi thứ gì được đào dưới đất lên sẽ gọi là củ. Chính phương pháp thu hoạch lạc phải đào đất nên người ta thường loại quả này là củ.
3. Vì sao củ lạc lại nằm ở dưới đất?
Mặc dù hoa của cây lạc nở trên mặt đất nhưng sau khi hoa kết thúc quá trình thụ phấn cần được phát triển ở môi trường tối và ẩm ướt. Do đó, chúng sẽ chui xuống đất và phát triển thành củ lạc như chúng ta vẫn thường gọi.
4. Những món ăn ngon từ củ lạc
Lạc có thể chế biến thành nhiều món ăn mang hương vị thơm ngon hấp dẫn khẩu vị của nhiều người. Với nguyên liệu dễ tìm kiếm mà không hề tốn kém, bạn đã có thể “bỏ túi” cho mình những món ăn từ quả lạc rồi.
4.1. Đậu phụng da cá
Đậu phụng da cá là một trong các món ăn vặt được rất nhiều người yêu thích, kể cả người lớn hay trẻ nhỏ. Chỉ với nguyên liệu đơn giản, dễ dàng tìm kiếm là củ lạc, bạn đã có thể tự tay chế biến món ăn giòn giòn, béo béo dậy vị lạc thơm ngon này.
4.2. Đậu phộng rang cháy tỏi
Lạc rang cháy tỏi là một trong số những món ăn từ lạc mang đến cho bạn cảm giác lạ miệng nhưng vẫn cực kỳ cuốn hút. Đây là món ăn vừa có thể dùng làm món ăn vặt trong các buổi tiệc, vừa có thể ăn kèm với các món ăn chính trong bữa cơm gia đình.
4.3. Đậu phộng rang húng lìu
Quả thật vô cùng thiếu sót khi chế biến các món ngon từ đậu phộng mà bỏ qua món đậu phộng rang húng lìu. Món lạc với lớp vỏ ngoài giòn tan được kết hợp với vị mặn mặn, béo béo, ngọt, ngọt dùng để ăn vặt đảm bảo ai cũng sẽ mê mẩn từ lần thử đầu tiên.
4.4. Đậu phụng ngào đường
Đây chắc chắn sẽ là món ăn dành cho những ai “hảo ngọt”. Món đậu phụng ngào đường sẽ đem tới cho bạn sự kết hợp hoàn toàn giữa vị béo béo của đậu phộng cùng với vị ngọt của đường. Chỉ với hai nguyên liệu gần gũi, bạn đã có thể làm ra món đậu phụng chiêu đãi cả nhà rồi.
4.5. Sữa đậu phụng
Sữa đậu phụng là thức uống chứa hàm lượng dinh dưỡng cao với hương vị ngậy béo, đặc biệt giàu hàm lượng protein giúp cơ thể kiểm soát tốt sự thèm ăn. Đồng thời, bổ sung sữa đậu phụng còn giúp gây cảm giác no lâu mà không gây tăng cân, phù hợp với người giảm cân.
5. Cách lựa chọn và bảo quản củ lạc được tốt nhất
Bạn nên chọn những củ lạc có lớp vỏ ngoài sáng, thấy nhiều nếp nhăn thì thường sẽ ngọt và ngon hơn. Với lạc đã tách vỏ, bạn nên chọn những củ có kích thước đều nhau, không có mối hoay sâu đục. Với loại còn nguyên vỏ, chọn loại vỏ màu trắng hồng, phần hạt đầy và không bị lép.
Ngoài ra, bạn nên tránh mua những củ nếu cầm lên lắc có tiếng lớn vì nguy cơ cao đây là những củ lép, khô do để lâu. Không chọn những củ có màu sắc hay mùi lạ, nên mua những loại có hạt mẩy, chắc và tiết ra dầu.
Xem thêm: Thay Màn Hình Huawei Mate 20 Pro Chính Hãng, Thay Màn Hình Huawei Mate 20/ 20 Pro : Uy Tín
Thời hạn sử dụng của đậu phộng là khoảng một năm trong điều kiện bảo quản tốt. Nếu lạc đã được bóc lớp vỏ cứng, bạn nên để chúng vào túi hoặc hộp, sau đó hút chân không hoặc buộc kín lại và để ở nơi thông thoáng gió tránh ánh nắng mặt trời. Nếu lạc chưa bóc vỏ cứng, bạn hãy bỏ chúng vào các túi lưới đựng thực phẩm và đặt nơi khô ráo.
6. Mua củ lạc ở đâu? Giá bao nhiêu?
Bạn có thể dễ dàng tìm mua củ lạc tại các khu chợ xung quanh khu vực, siêu thị, cửa hàng rau củ quả sạch hoặc trên các sàn thương mại điện tử. Giá bán cho củ lạc trắng hiện dao động khoảng từ 60.000 – 70.000 đồng/kg và giá củ lạc đỏ rơi vào khoảng 80.000 – 100.000 đồng/kg. Để mua được củ lạc ngon, tốt nhất bạn nên chọn địa chỉ uy tín với mức giá thành hợp lý.
7. Những hình ảnh về củ lạc
Sau đây là một vài hình ảnh về củ lạc đỏ và củ lạc trắng cho bạn dễ dàng phân biệt:
Củ lạc là một nguyên liệu phổ biến và đặc biệt tốt cho cơ thể. Hy vọng với những thông tin mà Tuổi trẻ và Sắc đẹp vừa giới thiệu sẽ giúp ích cho bạn. Hãy ghi chép lại để áp dụng cho lần mua lạc tiếp theo của gia đình mình nhé!