Vinh quy bái tổ là gì? Phong tục này là nguồn cảm xúc bất tận của thẩm mỹ và nghệ thuật làm gốm.Thông qua những tác phẩm gốm sứ tinh xảo, không chỉ là là truyền thống lịch sử ông cha truyền dạy mà còn mang đều giá trị phong thủy, giáo dục đào tạo sâu sắc. Nội dung bài viết dưới trên đây Sàn Gốm chén bát Tràng sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về hình ảnh Vinh quy bái tổ.
Bạn đang xem: Vinh quy bái tổ là gì
Nguồn cội phong tục Vinh quy bái tổ
Vinh quy bái tổ là tục lệ lúc học trò đạt được thành tích cao trong các kì thi Hương, Hội, Đình trở về quê hương để trình làng người thân bọn họ hàng, bái lạy tổ tiên.
Theo thư tịch triều đại việt nam thì tục lệ này có từ thời nhà Lý năm 1335. Những người đỗ đạt ở khiếp Kỳ sẽ tiến hành ban cấp áo mũ, võng chiến mã về quê hương bái tổ. Được ghi danh vào sử sách.
Theo sử sách, thư điển lưu lại thì vị trạng nguyên trước tiên được vua ban lệ Vinh Quy Bái Tổ là Trạng Chiếu – Phạm Đôn Lễ. Phạm Đôn Lễ đỗ trạng nguyên năm 27 tuổi khoa Tân Sửu, niên hiệu Hồng Đức 12 (1481) đời vua Lê Thánh Tông. Và hoàn toàn có thể đây là giai đoạn tục nhưng phong tục bao gồm thức thành lập và hoạt động ở nước ta.
Vinh quy bái tổ là gì?
Nếu xét ra về mặt nghĩa của ngôn từ, Vinh quy bái tổ là nhiều từ giàu hàm ý. “Vinh” vào vinh danh, thành công, vinh hiển. “Quy” nghĩa là trở về quê hương, vùng cũ. “Bái” nghĩa là bái lạy, khái vấn. “Tổ” vừa với nghĩa là tổ tiên, những thế hệ đi trước, vừa bao gồm cả ý nghĩa là khu vực “chôn rau giảm rốn”.
Vậy Vinh Quy Bái Tổ tức là khi một bạn thành danh trong thi tuyển hay bất kì nghành nào đó. Chúng ta sẽ quay về quê hương nhằm bái lạy, diện con kiến tổ tiên, gia đình.
Triều đại xưa thì vinh quy bái tổ thường chỉ dùng cho người thi khoa cử đỗ đạt trở về quê hương. Ngày nay không những là đỗ đạt thi cử, vinh quy bái tổ cũng rất được hiểu theo rất nhiều nghĩa rộng lớn hơn.
Miễn là ai đấy thành danh, đem vinh quang đãng về mang đến gia đình, quê hương, đất nước. Đóng góp cũng như hiến đâng để kiến thiết và phát triển đất nước.
Giới thiệu về nghi lễ Vinh quy bái tổ
Cảnh Vinh quy bái tổ trình bày hình ảnh vị tân khoa được rước từ ghê thành về quê bởi một đoàn hộ vệ rất long trọng “trống rong cờ mở”. Có không thiếu cờ, lọng, cừu trống, lính dõng vác giáo, khênh đồ…
Nghi lễ được sắp xếp tuần từ cờ quạt mũi nhọn tiên phong tiên, mang đến cờ đại dương do vua ban tặng. Rồi new đến trạng nguyên cưỡi ngựa chiến có lọng che trên đầu. Vây xung quanh trạng nguyên thường là 4 lính hầu nỗ lực quạt.
Khung cảnh miền quê hiện hữu một phương pháp dân dã, bình dị. Với cây đa, lũy tre, giếng nước, đình làng. Cùng tiếng reo hò chúc mừng của rất nhiều người dân và những người có chức sắc khác nhau đứng đón sinh hoạt cổng làng.
Người vinh quy gồm 4 nơi bắt buộc đến tiến hành nghi lễ bái tổ. Một là đình làng. Hai là nhà thờ tổ của loại họ. Tía là trường học tập (thầy dạy). Tứ là chỗ thờ trường đoản cú của gia đình.
Ý nghĩa hình hình ảnh Vinh quy bái tổ
Có thể nói quang cảnh đoàn rước của Tân khoa mục về quê bái tổ đã miêu tả đậm nét lốt ấn truyền thống lâu đời Uống nước nhớ mối cung cấp của tín đồ Việt.
Ý nghĩa, cực hiếm của “vinh quy bái tổ” trong trang bị gốm sứ giỏi bất kì gia công bằng chất liệu nào luôn hiện hữu nguyên vẹn lòng tin của nó. Những người dân thành đạt hoặc gia chủ ước ao muốn công danh và sự nghiệp tiền đồ vật xán lạn hay treo tranh vinh quy bái tổ trong nhà.
Với chân thành và ý nghĩa thể hiện lòng hàm ơn nguồn cội, bức tranh trình bày sự hiếu kính của bậc hậu bối với chi phí nhân. Đồng thời là niềm từ hào của gia chủ bởi những nỗ lực của bạn dạng thân.
Bên cạnh đó, vinh quy bái tổ còn mang chân thành và ý nghĩa giáo dục hiếu học. Kể nhở những thế hệ con cháu phải chịu khó học hành để đem về vẻ vang mang lại gia đình.
Những thành phầm gốm sứ tất cả họa tiết vinh quy bái tổ
Ấm chén
Trong mái ấm gia đình người Việt, không nhiều nhiều họ vẫn hay phát hiện các bộ ấm chén trà vẽ cảnh vinh quy bái tổ. Hình hình ảnh anh học tập trò nghèo cờ mũ hòm về quê gợi cho những người thưởng trà những cảm giác vừa gần gụi vừa new lạ.
Bộ nóng chén mặc dù có kích cỡ nhỏ, vừa tay. Tuy nhiên vẫn không phòng nổi tài hoa của nghệ nhân xã gốm. Từng mặt đường nét thanh mảnh, nhỏ tuổi bé vẫn lột tả được không gian long trọng, đầy ơn nghĩa. Rất có thể sẽ thường nhìn thấy ở bộ ấm chén bởi men xanh lam, men ngọc tinh xảo.
Vinh quy bái tổ là 1 “công đoạn”, lại là “công đoạn” cuối cùng trong kế hoạch trình khoa cử ngày xưa, trước khi chính thức có tác dụng quan, để biểu dương, vinh danh người học tập trò có chí, thi đỗ đại khoa.
Theo công cụ năm 1807 và một số trong những sửa đổi nhỏ tuổi về sau, có thể tạm gạch ra nhỏ đường từ đầu đến cuối một khoa thi. Sĩ tử mong đi thi khoa mùi hương nào thì làm đơn nộp xã bạn dạng quán; lí trưởng trực thuộc lập danh sách ghi chú cước dung nhan (trích yếu ớt lí lịch) đệ lên thị xã trước 4 tháng. Những người dân được ứng thí bao gồm học trò cùng binh lính. Học trò thì yêu cầu không can phạm các tội bất hiếu, bất mục, loạn luân, điêu toa, trộm giật (con, cháu, chắt của họ tùy án nặng nhẹ nhưng bị cấm xuất xắc được thi), và không có đại tang (tang cha mẹ, tuyệt tang ông bà mà người ta là “đích tôn thừa trọng”). Lính tráng thì buộc phải trình xin thượng cấp, trưởng quan bốn sang bộ Binh để tổ chức sát hạch, nếu đạt sẽ đến nghỉ tía tháng, về bản quán ôn tập và làm cho thủ tục. Học trò vùng như thế nào chỉ được thi ở trường vùng ấy theo quy định. Quan huyện tổng hợp các xã, lập danh sách chung đệ lên tỉnh trước tía tháng. Viên đốc học theo list thu dìm quyển thi và tổ chức triển khai sát hạch lại để đưa ra quyết định ai đầy đủ trình độ, tư cách tham gia dự thi (tú tài khoa trước được miễn tiếp giáp hạch), và đưa ra cấp lộ tầm giá tiền gạo đến họ. Sau đó, tỉnh giấc đệ list về bộ để bộ thống kê tâu lên vua. Vua sai đình nghị để té quan ngôi trường tùy con số thí sinh.Những tín đồ đỗ khoa Hương năm ngoái (Cử nhân), trừ can phạm cùng đại tang, đều nên dự khoa Hội vào khoảng thời gian sau. Ai vứt mà bị phân phát giác, nếu không có lí vì chưng xác đáng (trừ tín đồ đã tất cả chức vụ nhà nước) thì sẽ bị trừng phạt, tước quăng quật ngạch Cử nhân. Ngoài ra, trong số giám sinh (tôn sinh, nóng sinh, học tập sinh), những người dân trúng khảo hạch được quan tiền Tế tửu lập list cùng với cn giám sinh giao bộ Lễ tâu lên vua xin chỉ chuẩn chỉnh cho dự khoa Hội... Sau khi ra bảng (niêm yết list trúng tuyển và bộ đội cỡi voi đi khắp phố phường ở kinh đô đọc thương hiệu từng tín đồ thi đỗ), tiến sĩ được cấp cho quan phục, tức nón áo không giống nhau tùy trang bị bậc, cùng được cho ăn uống yến (tiệc chiêu đãi vị vua ban sinh sống công đường đi bộ Lễ), rồi dự buổi Truyền lô, tức tuyên đọc danh sách trúng tuyển chọn tại điện Thái Hòa và rước bảng tiến thưởng ra treo trên lầu Phu Văn. Bọn họ còn được cỡi ngựa đi dạo khắp phố phường, và vua ban cờ biển khơi vinh quy; mặt hàng tỉnh, mặt hàng huyện, hàng xã tổ chức đón chào ở địa đầu với mở tiệc khủng tại nhà. Thôn có tiến sĩ vinh quy tuy yêu cầu một phen vất vả, nhưng cũng khá vinh hạnh! Ít lâu sau, các Tiến sĩ của từng khoa thi được đánh tên vào bia để ở Văn Miếu.Sau khi dìm áo mũ, dự lễ Truyền lô, những ông Nghè tân khoa cùng các quan vào hội đồng thi được đãi yến tại công đường bộ Lễ, vì cỗ này trực tiếp lãnh đạo thi cử (cũng tất cả khi ở nơi khác, như vườn Thư Quang hay vườn thường xuyên Mậu vào Hoàng thành). Yến chia làm hai hạng, những đường quan cỗ Lễ sung việc khoa cử (như giám thí, giám khảo, ưng chuẩn quyển, truyền lô...) dự hạng thượng, 2 viên một bàn, chi phí 5 quan; các quan biệt lập phái (như đồng khảo, giám sát, đề điệu, di phong, soạn hiệu...) dự hạng trung, 4 viên một bàn, mức chi phí 4 quan; các Tiến sĩ tân khoa cũng dự hạng trung, nhưng 2 fan một bàn; nếu tất cả Đệ tốt nhất giáp, thì mọi người riêng một bàn. Ăn uống no say rồi, các quan còn mời các ông Nghè mới làm thơ để hiểu thêm tài năng, chí vị trí hướng của họ. Yến tiệc xong, những ông Nghè được vào coi hoa nghỉ ngơi Ngự Uyển cùng cỡi con ngữa đi bước chân đi dạo phống phường: “Các quan bộ Lễ dự sức cho viện Thượng Tứ sai quân quân nhân sắm sửa đóng con ngữa (...) đứng ngóng ở không tính cửa phường phố và cấp cho mỗi viên tiến sỹ mới 1 mẫu lọng đen (làm bởi giấy dầu đen, hồ nước lô không có bông rũ xuống). Coi hoa xong, nhì viên thuộc cỗ mặc nón áo lại kính dẫn các Tiến sĩ new vẫn mang mũ áo ra ngoài cửa phường đầy đủ lên ngựa chiến do cửa bao gồm ông tởm thành cơ mà ra đi khắp những ngõ thành đông giúp thấy hoa. Đến khi về, những ngựa ấy hầu như trả lại viện Thượng Tứ, còn lọng giấy dầu đem cho những Tiến sĩ nhấn lấy nhằm dùng”(1).Dự yến, xem hoa, dạo phố xong, nhiều khi các tiến sĩ được vào năng lượng điện Thái Hòa bái yết hoàng đế, dấn phẩm hàm sơ bổ, rồi sửa soạn vinh quy bái tổ. Đây là khâu sau cuối trong khoa cử của người học viên thời xưa. Vinh quy là rước về nguyên quán, bái tổ là cáo yết tự đường. Mỗi tiến sỹ được cấp cho lá cờ, thêu danh vị ts (như Đệ tốt nhất giáp ts cập đệ đệ tam danh, Đệ nhị giáp ts xuất thân, Đệ tam ngay cạnh đồng tiến sỹ xuất thân), một biển lớn gỗ tô son cán lâu năm thêu tư chữ Ân tứ vinh quy, để núm khi đi đường cho thiên hạ chiêm ngưỡng. Tỉnh trực thuộc có trách nhiệm phái lính và phu vào tởm rước tiến sỹ về tỉnh giấc đường, riêng rẽ Đệ nhất gần kề được đặc phương pháp dùng ngựa trạm và bộ đội kinh, rồi mang đến phiên tỉnh giấc sức mang đến huyện rước về thị xã nha. Từng nơi mọi lưu quan Nghè tân khoa một, nhì ngày, tiếp đãi long trọng. Cuối cùng, làng nguyên cửa hàng lập đoàn tăng trưởng huyện nha đón (có khi đón ngay từ tỉnh, không về huyện). Thôi thì tiệc tùng, cờ quạt linh đình. Một dịp đến hương chức, cả bàn dân thiên hạ ra mắt vênh váo với những làng bên cạnh. “Chưa đỗ ông Nghè đã doạ hàng tổng”, huống gì sẽ đỗ, gồm cờ biển khơi vua ban hẳn hoi! Trong tiểu thuyết phong tục Lều chõng, công ty nho Ngô tất Tố đã biểu đạt rất kĩ càng, vô cùng hiện thực, một đám rước như thế. Ông viết:“Đám rước thời điểm ấy bắt đầu sắp thành hàng ngũ.Đầu quân là lá cờ đỏ thêu bốn chữ “Nhất tiếp giáp tiến sĩ”.Rồi đến bốn chiếc lọng đá quý nghiêng nguồn vào nhau bịt cho mấy chữ “Ân tứ vinh quy” đề giữa tấm đại dương sơn son tầm thường quanh gồm phủ lớp riềm nhiễu đỏ.Rồi cho một mẫu trống tấn công đu giữa cây đòn gỗ bắc dọc trên vai hai tín đồ dân phu.Kề đó, ông chủ hiệu trống luôn luôn luôn tỏ vẻ oai nghiêm vệ bởi bộ nón tế, áo tế, dòng dùi trống chênh chếch gục đầu vào ngực với đôi hia đen súng sính bên dưới hai ống quần color “dum”.Tiếp đó, tứ cậu nhỏ xíu con đứng ra tư góc để chiếm lấy một khu đất nền vuông vắn như hình bàn cờ. Cả bốn, ai cũng như nấy: áo đỏ, dải sống lưng xanh, xà cạp color xanh, tay trái phòng vào cạnh sườn, tay yêu cầu vác lá cờ phất kích cỡ vừa bằng vuông yếm.Rồi cho ông rứa trống khẩu.Rồi cho võng của quan nghè.Đi kèm ở phía 2 bên võng, hai tín đồ rước đôi lọng xanh chóp bạc, hờ hững giương ngơi nghỉ cạnh mui võng. Và chế tạo đó, bên đây một bạn vác loại quạt lông, mặt kia, một ông lễ mễ cắp mẫu tráp sơn black và xách một dòng điếu ống xe pháo trúc.Sau võng, phấp phắn năm lá cờ vuông, đầy đủ cả năm dung nhan xanh, đỏ, vàng, trắng với tím. ứng đúng thật năm loại chấm ở khía cạnh “ngũ” của con thò lò, năm ông vác cờ đi giầy tầu, mặc áo nhiễu điều, nhóm mũ đuôi én, và mọi khuỳnh tròn hai tay để giữ lại lấy cây cán cờ gặm trên cái cối gỗ đeo ở trước bụng.Rồi cho ông cố kiếng đồng.Rồi đến võng của bà Nghè.Bằng tấm áo lụa color hồng điều với vòng khăn nhiễu màu cánh chả vấn hình dáng vành dây, hai thiếu nữ rón rón rén theo hầu cạnh võng để vác cây quạt lá vả và bưng mẫu quả đánh son.Cũng như võng của quan Nghè, võng của bà Nghè cũng rất được hộ vệ bằng đôi lọng xanh, chỉ kém có cái chóp bạc.Rồi mang lại võng của nắm ông.Rồi đến võng của nỗ lực bà.Rồi đến mấy ông bô lão khúm núm trong những tấm áo thụng màu lam.Rồi đến những thứ kèn trống, bọn sáo.Rồi mang đến một dãy chừng bốn, năm chục lá cờ sắp tới theo mặt hàng một, mẫu nọ biện pháp cái cơ độ vài ba thước.Cuối cùng thì là hai bạn khiêng chiêng”(2).Thật không khác gì một đám rước thần. Phía 2 bên đường, dân chúng hàng phố, mặt hàng tổng sum sê đứng xem, tưng bừng náo nhiệt như ngày trẩy hội. Đấy là dịp để tín đồ ta kháo nhau: “Ông này kể làng bản thân thật được hướng đình. Ông kia đoán họ è cổ kết ngôi chiêu mộ tổ. Bà này bảo cố gắng đồ phúc đức hiền lành hậu, chịu khó lễ những đền chùa. Bà cơ khen cô nghè xuất sắc nết, đầy đủ điều, biết rõ ràng kẻ trên bạn dưới. Chiếc hoa hạo nở đầu tháng giêng đã có được tán là điềm tốt. Con chim khanh khách hàng kêu trên các đình giữa ngày khai hạ, cũng được tôn làm cho tin mừng”(3). Tất nhiên trung trọng điểm mọi câu chuyện là đơn vị quan Nghè, tín đồ ta không những tán dương quan Nghè, mà lại cả cô Nghè, ráng ông, nỗ lực bà, cho đến cố tổ, ai nấy ăn uống ở phúc đức nên mới được như thế! vinh hạnh biết bao nhiêu! chủ yếu những hình hình ảnh sau khoa thi ấy đã ảnh hưởng mạnh vào nhân dân, vào học trò, khiến ai nấy háo hức, thay tâm học tập hành, và mơ mang đến ngày “võng anh đi trước, võng người vợ theo sau”.Các cô nàng mới lớn, nhìn cảnh vinh quy rộn rã, lòng thầm ước trời khấn phật cho mình “lá thắm duyên ưa”, đem được anh học tập trò tuy ngày nay “dài lưng tốn vải nạp năng lượng no lại nằm” (nằm để học đấy thôi!), nhưng lại mai kia ơn vua chiếu cố, võng lọng nghênh ngang, ngoài uổng một đời con gái. Những cô vợ trẻ thì hằng ý muốn “anh đồ” của bản thân hiển đạt, dù cho có khó khăn cũng nỗ lực tảo tần nuôi ck đèn sách nhằm ngày sau chung sự sung sướng vẻ vang.... Tôi hằng khuyên răn sớm khuyên nhủ trưa
Anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng
Một quan liêu là sáu trăm đồng
Chắt chiu mon tháng cho ông xã đi thi
Chồng tôi cưỡi chiến mã vinh quy
Hai bên gồm lính hầu đi dẹp đường
Tôi ra đón tận gốc bàng
Chồng tôi xuống ngựa, cả làng mạc ra xem
Đêm qua mới thật là đêm
Ai mang giăng sáng sủa giãi lên sân vườn chè.(Thơ Nguyễn Bính)Các bậc ông bà, bố mẹ thì khuyên nhỏ gắng công đèn sách, không chỉ để “kiếm năm cha chữ”, mà là “dương danh dĩ hiển phụ mẫu” (nêu cao danh tiếng để phụ huynh được hiển vinh). đến nên, ngay trẻ con mới học vỡ lòng, tín đồ ta đang bắt chúng nhai đi nhai lại rất nhiều câu thơ trong ấu học ngũ ngôn thi (hay Trạng nguyên thi):Cửu hạn phùng cam vũ
Tha hương thơm ngộ chũm tri
Động phòng hoa chúc dạ
Kim bảng quải danh thì
Thiên tử trọng hiền hào
Văn chương giáo nhĩ tào
Bạch ban giai hạ phẩm
Duy hữu độc thư cao.Tạm dịch:Nắng mãi gặp gỡ mưa ngọt
Quê người chạm mặt bạn bè
Đuốc hoa đêm hợp cẩn
Trên bảng thấy tên đề
Thiên tử chuộng tài hay
Văn chương dạy bè lũ mày
Trăm nghề các thấp kém
Đọc sách mới cao thay!Khoa cử trong hầu như thời đại rất nhiều sản sinh những khả năng “nguyên khí của quốc gia”, với họ đã tạo thành dựng sự nghiệp, nhằm lại nhiều công tích trong lịch sử. Nhưng lại ngược lại, xu thế ham ưa thích hư danh, bổng lộc, gia thế cũng đã có lần làm thui chột sĩ phu xuyên suốt thời phong kiến. Mỗi khi đỗ ông Nghè, sẽ có lắm thứ, đề cập gần thì “nội số đông ruộng khu đất trong tổng, mong cắm ở đâu cũng được. Chẳng hầu như cắm đâu dân đề nghị chịu đấy, mà hơn nữa được mặt hàng huyện làm cổng, hàng tổng làm nhà đến nữa”(4); kể xa thì quan chức, bổng lộc càng ngày càng tăng... Vày đó, khoa cử cũng làm cho những “ông Nghè” trường đoản cú chương, thiếu tài kinh bang tế thế, sau thời điểm vinh quy bái tổ, chỉ tìm kiếm cách lợi dụng chức quyền, tham nhũng, đục khoét nhằm lo mang đến thân mình, công ty mình nhưng chẳng đếm xỉa tới sự việc nước, việc dân, tuyệt nhất là số đông “ông Nghè” thành đạt nhờ vào may mắn, nhờ gian dối chứ thực ra thiếu tài năng, thiếu học vấn (tất nhiên không chỉ là ở ngày xưa!). Đó là phần đông ông “tiến sĩ giấy” như Nguyễn Khuyến mô tả:Cũng cờ, cũng biển, cũng cân nặng đai
Cũng gọi ông nghè gồm kém ai
Mảnh giấy tạo ra sự thân liền kề bảng
Nét son điểm rõ mặt văn khôi
Tấm thân xiêm áo sao cơ mà nhẹ
Cái giá chỉ khoa danh ấy new hời
Ghế chéo lọng xanh ngồi bảnh chọe
Nghĩ rằng đồ dùng thật hóa đồ dùng chơi.
Xem thêm: Nhìn Lại Kết Quả Vòng Bảng Euro 2016 : Chức Vô Địch Được Quyết Định Ở Phút 109
Thời đại nào cũng đều có những ông “Tiến sĩ giấy” như vậy. Thật xứng đáng buồn!Ghi chú:1. Nội các triều Nguyễn, Khâm định Đại nam giới hội điển sự lệ, tr.368.2, 3, 4. Phan Cự Đệ (sưu tầm với chú giải), Ngô tất Tố, tác phẩm, tập 2, Nxb Văn học, Hà Nội, 1977, tr.323-324, 308, 320.Tác giả: Lê Nguyễn Lưu(Theo vusta.vn)